Το να εισπράττεις τα εύσημα από τους ομοϊδεάτες σου είναι απολύτως αυτονόητο. Το να σε συγχαίρουν οι αντίπαλοι σου όμως δεν είναι καθόλου εύκολο. Και οι New York Times απέχουν πολύ από το να θεωρούνται προσκείμενοι στα σχέδια και τις επιδιώξεις του Αμερικανού προέδρου.
Το πρωτοσέλιδο άρθρο της αμερικανικής εφημερίδας, στην ηλεκτρονική έκδοση, το πρωί της 9ης Οκτωβρίου, αποκαλύπτει το εύρος της πολιτικής επιτυχίας του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά και εκείνο της αμερικανικής επιρροής στον πλανήτη.
Διαβάστε το άρθρο που ακολουθεί σε ακριβή μετάφραση:
Με τη συμφωνία για τη Μέση Ανατολή, ο Τραμπ βρίσκεται στο πρόθυρα μιας σημαντικής διπλωματικής επιτυχίας.
Για τον πρόεδρο Τραμπ, η επιτυχία στη διαπραγμάτευση μιας εκεχειρίας αποτελεί την απόλυτη δοκιμασία επί του στόχου που ο ίδιος έχει θέσει εξαρχής ως διαπραγματευτής και ειρηνοποιός.
Του David E. Sanger*
–
Ο Πρόεδρος Τραμπ βρίσκεται στο πρόθυρα της μεγαλύτερης διπλωματικής επιτυχίας της δεύτερης θητείας του — της παύσης του βίαιου πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς — και την Τετάρτη το βράδυ κατέστησε σαφές ότι είναι πρόθυμος να ταξιδέψει στη Μέση Ανατολή για να προεδρεύσει της κατάπαυσης του πυρός και να υποδεχτεί τους ομήρους που έχουν περάσει δύο μακρά χρόνια σε υπόγεια αιχμαλωσία.
Για τον κ. Τραμπ, η επιτυχία σε αυτό το εγχείρημα είναι η απόλυτη δοκιμασία του στόχου που ο ίδιος έχει θέσει ως διαπραγματευτής και ειρηνοποιός — και ο δρόμος προς το Νόμπελ Ειρήνης που τόσο ανοιχτά επιδιώκει. Κατά σύμπτωση, ο νικητής για το 2025 αναμένεται να ανακοινωθεί λίγες ώρες πριν την αναχώρησή του για να κάνει τον γύρο της νίκης του στην Αίγυπτο και το Ισραήλ.
Πολλά μπορούν να πάνε στραβά τις επόμενες ημέρες και στη Μέση Ανατολή αυτό συμβαίνει συχνά. Η «ειρηνευτική» συμφωνία που ο κ. Τραμπ ανακοίνωσε στο Truth Social την Τετάρτη το βράδυ μπορεί να μοιάζει περισσότερο με μια άλλη προσωρινή παύση σε έναν πόλεμο που ξεκίνησε με την ίδρυση του Ισραήλ το 1948 και δεν έχει τελειώσει ποτέ.
Αλλά αν ο κ. Τραμπ καταφέρει να διατηρήσει αυτή τη συμφωνία, αν η Χαμάς παραδώσει τους τελευταίους 20 ζωντανούς ομήρους της αυτό το Σαββατοκύριακο και μαζί με αυτούς και τη διαπραγματευτική της δύναμη, αυτό θα ήταν ένα εξαιρετικό βήμα προς το είδος του ειρηνευτικού σχεδίου που ο Τραμπ και ο προκάτοχός του, Τζόζεφ Ρ. Μπάιντεν Τζούνιορ, έχουν πιέσει να επιτύχουν, παρά τις πολλές παρεκκλίσεις σε σκοτεινά μονοπάτια. Και αν ο κ. Τραμπ καταφέρει να πείσει τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να αποσύρει τα στρατεύματα από την πόλη της Γάζας και να εγκαταλείψει το σχέδιό του να πάρει τον έλεγχο των ερειπωμένων υπολειμμάτων της Γάζας, αν καταφέρει να σταματήσει τη σφαγή που έχει σκοτώσει 1.200 ανθρώπους στο Ισραήλ και περισσότερους από 60.000 Παλαιστινίους, θα έχει κάνει αυτό που πολλοί πριν από αυτόν προσπάθησαν: να ξεπεράσει σε στρατηγική έναν δύσκολο και πλέον απομονωμένο σύμμαχο.
«Αυτή η κατάπαυση του πυρός και η απελευθέρωση των ομήρων, αν συμβεί, έγινε πραγματικότητα μόνο χάρη στην προθυμία του Τραμπ να ασκήσει πίεση στον πρωθυπουργό Νετανιάχου», δήλωσε ο Άαρον Ντέιβιντ Μίλερ, του Ιδρύματος Κάρνεγκι για τη Διεθνή Ειρήνη, ο οποίος έχει συχνά επικρίνει τις ασταθείς ενέργειες του Τραμπ στη Μέση Ανατολή. «Κανένας πρόεδρος, Ρεπουμπλικανός ή Δημοκρατικός, δεν έχει ποτέ ασκήσει τόσο σκληρή πίεση σε έναν Ισραηλινό πρωθυπουργό για θέματα τόσο κρίσιμα για την πολιτική του ή τα συμφέροντα ασφαλείας της χώρας του».
Ο κ. Τραμπ γνωρίζει ότι, μακράν, το καλύτερο διεθνές επίτευγμα της πρώτης θητείας του ήταν οι Συμφωνίες του Αβραάμ, οι οποίες ομαλοποίησαν τις σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Μπαχρέιν, των πρώτων αραβικών κρατών που αναγνώρισαν το Ισραήλ σε ένα τέταρτο του αιώνα. Το Σουδάν και το Μαρόκο προσχώρησαν αργότερα. Ήταν ο φόβος ότι η Σαουδική Αραβία, όπου βρίσκονται πολλά από τα πιο ιερά μέρη της μουσουλμανικής πίστης, ήταν έτοιμη να προσχωρήσει σε αυτές τις συμφωνίες που οδήγησε τη Χαμάς στην φρικτή επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023.
Αλλά από πολλές απόψεις, η διακοπή της σφαγής αυτού του πολέμου — που κατέστρεψε την ηγεσία της Χαμάς, το 90% των σπιτιών στη Γάζα και τελικά έπληξε την παγκόσμια φήμη του Ισραήλ — είναι ένα ακόμη μεγαλύτερο επίτευγμα.
Η άγρια αντίδραση του Ισραήλ στην επίθεση, η χειρότερη εναντίον Εβραίων από την εποχή του Ολοκαυτώματος, άφησε τη χώρα σε μια ασυνήθιστη θέση: πιο ισχυρή από ποτέ, αλλά και πιο απομονωμένη. Τις τελευταίες εβδομάδες, η στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα οδήγησε πολλούς από τους στενότερους συμμάχους του να ζητήσουν τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους, ακόμη και αν δεν είχαν συγκεκριμένο σχέδιο για το πού θα βρισκόταν ή ποιος θα το διοικούσε. Και σε όλο τον κόσμο, η ισοπέδωση της Γάζας από το Ισραήλ, η προθυμία του να σκοτώσει δεκάδες Παλαιστινίους για να εξοντώσει έναν μόνο ηγέτη της Χαμάς και οι συζητήσεις για την εκδίωξη των Παλαιστινίων από το καταφύγιό τους προκάλεσαν τεράστια ηθική και πολιτική ζημιά στο ισραηλινό κράτος. Μπορεί να χρειαστεί μια γενιά ή και περισσότερο για να αποκατασταθεί.
Μπορεί επίσης να αλλάξει την πολιτική της περιοχής.
Με τον πόλεμο να συνεχίζεται και 48 ομήρους να παραμένουν αιχμάλωτοι, 28 από τους οποίους πιστεύεται ότι είναι νεκροί, ο κ. Νετανιάχου βρίσκεται σε πολιτική ακμή. Είπε τόσο στους υποστηρικτές του, όσο και στους επικριτές του, ότι τήρησε την υπόσχεσή του να εξαλείψει την ηγεσία της Χάμας. Χρησιμοποίησε εκρηκτικά, βομβητές και ασύρματους για να σκοτώσει και να ακρωτηριάσει ανώτερους ηγέτες της Χεζμπολάχ, συνέβαλε στην αποδυνάμωση της κυβέρνησης Άσαντ στη Συρία μέχρι την κατάρρευσή της και σκότωσε μια ολόκληρη γενιά Ιρανών πυρηνικών επιστημόνων και στρατιωτικών ηγετών σε έναν 12ήμερο πόλεμο που έληξε με αμερικανική επίθεση στις κύριες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.
Ωστόσο, ο κ. Νετανιάχου υπερέβαλε και ο κ. Τραμπ και οι σύμβουλοί του είδαν την ευκαιρία να τον συγκρατήσουν. Η έκταση της καταστροφής στη Γάζα απώθησε τη διεθνή κοινότητα. Η απόφασή του να βομβαρδίσει τους διαπραγματευτές της Χαμάς στο Κατάρ συγκλόνισε τον Λευκό Οίκο του Τραμπ. Ο κ. Τραμπ, ο οποίος δεν ζητά ποτέ συγγνώμη, ανάγκασε τον κ. Νετανιάχου να κάνει ακριβώς αυτό προς την ηγεσία του Κατάρ, δημοσιεύοντας μάλιστα φωτογραφίες από την τηλεφωνική συνομιλία. Και παράλληλα, έπεισε τον κ. Νετανιάχου να συμφωνήσει σε ένα σχέδιο 20 βημάτων, το οποίο ο Ισραηλινός ηγέτης πίστευε ότι η Χαμάς θα απορρίψει.
Προς έκπληξη πολλών, η Χαμάς αποδέχτηκε τα πρώτα βήματα. Δεν είχε άλλη επιλογή. Η έκταση των ζημιών, ανθρώπινων και υλικών, υπονόμευσε την ήδη μειωμένη υποστήριξη της Χαμάς μεταξύ των επιζώντων της Γάζας. Τα αραβικά κράτη και η Τουρκία επέμειναν καθυστερημένα να παραιτηθεί.
Ο κ. Τραμπ θα δηλώσει τώρα ότι αυτό το κεφάλαιο έχει κλείσει και, με λίγη τύχη, μπορεί να έχει δίκιο.
Εάν το ειρηνευτικό σχέδιο προχωρήσει, ο κ. Τραμπ μπορεί να έχει τόσο νόμιμο δικαίωμα στο Νόμπελ όσο και οι τέσσερις Αμερικανοί πρόεδροι που έχουν κερδίσει το βραβείο ειρήνης στο παρελθόν, αν και με λιγότερη πομπώδη ρητορική και λιγότερες πιέσεις. (Πρόκειται για τους Θεόδωρο Ρούσβελτ, Γούντροου Γουίλσον, Μπαράκ Ομπάμα και Τζίμι Κάρτερ – ο οποίος βραβεύτηκε δεκαετίες μετά την αποχώρησή του από τον Λευκό Οίκο).
Ωστόσο, δεν είναι καθόλου σαφές ότι η σύγκρουση τελειώνει πραγματικά. Οι δηλώσεις του κ. Τραμπ και του κ. Νετανιάχου αναφέρονταν μόνο στο πρώτο βήμα, την ανταλλαγή ομήρων με κρατουμένους και την απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων σε μια γραμμή που δεν έχει ακόμη καθοριστεί. Η μετάβαση στο επόμενο στάδιο, όπου η Χαμάς θα πρέπει να παραδώσει τα όπλα της και, ακόμη πιο δύσκολο, να παραιτηθεί από την αξίωσή της να κυβερνά τη Γάζα, μπορεί να αποδειχθεί ακόμη πιο δύσκολη από την επιστροφή των ζωντανών και νεκρών ομήρων στην πατρίδα τους. Η Χαμάς μπορεί να αντιδράσει στα επόμενα βήματα, όπως και ο κ. Νετανιάχου, ο οποίος υποστηρίζει ότι η αποστολή δεν θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι να συλληφθούν όλοι οι μαχητές της Χαμάς που συμμετείχαν στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Οποιοδήποτε από αυτά τα γεγονότα θα μπορούσε να ανατρέψει την εύθραυστη εκεχειρία.
Δεν είναι σαφές πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους θα συγκροτήσουν μια «τεχνοκρατική» προσωρινή ηγεσία ή θα διασφαλίσουν ότι η ηγεσία της χώρας θα απαλλαγεί από τους συμπαθούντες της Χαμάς. Το Ισραήλ φαίνεται απίθανο να αποχωρήσει όσο παραμένουν υπολείμματα της Χαμάς, και ίσως ακόμη και μετά την αποχώρησή τους. Κανείς δεν φαίνεται να μπορεί να εξηγήσει τι ρόλο, αν υπάρχει, θα διαδραματίσει η Παλαιστινιακή Αρχή.
Η ιστορία της περιοχής δείχνει ότι η επίτευξη ειρηνευτικών συμφωνιών για τον τερματισμό των συγκρούσεων μοιάζει λίγο με τον καθαρισμό μετά από ηφαιστειακές εκρήξεις: είναι βέβαιο ότι θα ξανασυμβεί. Είναι απλώς δύσκολο να γνωρίζουμε πότε ή με ποια σφοδρότητα.
–
* Ο David E. Sanger καλύπτει ειδησεογραφικά την κυβέρνηση Τραμπ και μια σειρά θεμάτων εθνικής ασφάλειας. Είναι δημοσιογράφος των Times για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες και έχει γράψει τέσσερα βιβλία για την εξωτερική πολιτική και τις προκλήσεις της εθνικής ασφάλειας.
