Τον θρυλικό Τουρκοαρμένιο φωτογράφο, Αρά Γκιουλέρ, παρουσιάζει σήμερα στο ελληνικό κοινό το Μουσείο Μπενάκη.
Οι φωτογραφίες του απεικονίζουν τη δική του Κωνσταντινούπολη, της δεκαετίας του ’50 και του ’60, με τους ανθρώπους του μόχθου. Τα σοκάκια, τους ψαράδες του Βόσπορου, τους χαμάληδες, τα καπηλειά τους, τους οίκους ανοχής, τους «φτωχοδιάβολους», τις γυναίκες με τη μαντίλα να προσεύχονται στα μουσουλμανικά τεμένη της Πόλης.
Αν και ο Γκιουλέρ έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν ότι έχει την τάση να απαθανατίζει την άσχημη εικόνα της Πόλης, εντούτοις η επιλογή του αυτή, έστω και μετά από πολλά χρόνια, δικαιώνεται.
Ο Αρά Γκιουλέρ, βετεράνος του φωτοειδησειογραφικού ρεπορτάζ, υπήρξε ο πρώτος ανταποκριτής του «Life» στην Εγγύς Ανατολή, ενώ θεωρείται ως ένας από τους καλύτερους φωτογράφους στον κόσμο με πολλές διακρίσεις και εκθέσεις διεθνώς.
Σε σημερινές του δηλώσεις, ο διάσημος φωτογράφος, μεταξύ άλλων, αναφέρει: «Τι είναι και τι δεν είναι η φωτογραφία για μένα, ακόμα δεν το ξέρω. Μοιάζει πολύ με τέχνη, αλλά δεν είναι. Και δεν είναι, γιατί δεν έχει να κάνει με το φαντασιακό, για παράδειγμα του κινηματογράφου, αλλά με την ίδια τη ζωή. Η μηχανή μου δεν ψεύδεται, όπως η κάμερα του κινηματογράφου. Είναι οπτική ιστοριογραφία. Οι φωτογραφίες θα μείνουν στην ιστορία, θα τις βλέπουν οι μελλοντικές γενιές και δεν θα μπορούν να διαστρεβλώσουν το παρελθόν».
Δίπλα του σήμερα στην παρουσίαση της έκθεσης στην Πειραιώς και ένα άλλο γέννημα- θρέμμα της πολυφυλετικής Κωνσταντινούπολης, ο συγγραφέας Πέτρος Μάρκαρης, ο οποίος παραδέχθηκε ότι είναι «γνώριμός του από 40ετίας, όταν μεγάλωνε στην Κωνσταντινούπολη, αλλά διά ζώσης γνώριμος μόλις πριν από μισή ώρα, στο πλαίσιο αυτής της συνέντευξη Τύπου.
Ξεφυλλίζω τις φωτογραφίες του και αναγνωρίζω την Πόλη που μεγάλωσα. Μια άλλη Πόλη, όπου ζουν απλοί άνθρωποι του μόχθου που κατέγραψαν πολλοί Τούρκοι συγγραφείς και ποιητές εκείνης της παράλληλης με τον Γκιουλέρ εποχής. Ο Γκιουλέρ τούς αποτύπωσε οπτικά, με τη διπλή ιδιότητα καλλιτέχνη και δημοσιογράφου, σε έναν ιδανικό συνδυασμό που θυμίζει τους στίχους του Ελύτη, «νυν και αιέν». Νυν για τους ανθρώπους και αιέν για την Πόλη που υπάρχει τόσους αιώνες».
Η έκθεση εγκαινιάζεται απόψε από τον υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού, Παύλο Γερουλάνο. Την επιμελήθηκε ο Χασάν Σεμπεσίογλου, ο οποίος βρέθηκε στη δύσκολη θέση, όπως είπε, να επιλέξει ανάμεσα σε ένα εκατομμύριο φωτογραφίες του Αρά Γκιουλέρ για την Κωνσταντινούπολη και τα 25 φωτογραφικά λευκώματά του ανά τον κόσμο. Διάλεξε, τελικά, μαζί με την υπεύθυνη του φωτογραφικού αρχείου του Μουσείου Μπενάκη, Φανή Κωνσταντίου, 85 μαυρόασπρες φωτογραφίες.
Εκτός από την έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη, εκδόθηκε επίσης το πρώτο στη χώρα μας φωτογραφικό λεύκωμα του Αρά Γκιουλέρ (εκδόσεις Ολκός). Ένα λεύκωμα χωρίς μνήμες ελληνισμού της Πόλης, αλλά σφαιρικότερο για την Κωνσταντινούπολη, μεταξύ Ανατολής και Δύσης, παράδοσης και νεωτερικότητας, είπε σήμερα η εκδότρια Ειρήνη Λούβρου.
Το λεύκωμα προλογίζει ο Νομπελίστας Ορχάν Παμούκ, με ένα κείμενο, που μεταξύ άλλων μιλά για «τον ιστό της πόλης, τα χρόνια του ’50 και ’60, που απαρτίζεται από λεπτομέρειες που σχηματίζονται από επάλληλα στρώματα ιστορίας, που σαν διαβρωμένα περνούν το ένα μέσα από το άλλο.
Η μεγάλη επιτυχία του Αρά Γκιουλέρ είναι ότι αιχμαλώτισε και διαφύλαξε όχι μόνο τις δικές μου οπτικές μνήμες αλλά και εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων με όλη την ποιητικότητα και τον πλούτο τους. Κάθε φορά που παρατηρώ τις λεπτομέρειες των φωτογραφιών του Αρά Γκιουλέρ, αισθάνομαι την επιθυμία να τρέξω στο γραφείο μου και να γράψω για την πόλη μας» είπε χαρακτηριστικά ο Παμούκ.
