Η ντοπαμίνη ανακαλύφθηκε στον εγκέφαλο το 1957 από την Kathleen Montagu, μια ερευνήτρια που εργαζόταν στο εργαστήριο του Runwell Hospital, κοντά στο Λονδίνο. Αρχικά, η ντοπαμίνη θεωρήθηκε ως ένας τρόπος για τον οργανισμό να παράγει ένα χημικό που ονομάζεται νορεπινεφρίνη (έτσι ονομάζεται η αδρεναλίνη όταν εντοπίζεται στον εγκέφαλο) ωστόσο οι επιστήμονες άρχισαν να παρατηρούν κι άλλα πράγματα.
Η φήμη της ντοπαμίνης ως χημικού της ευχαρίστησης εδραιώθηκε μέσω πειραμάτων με τοξικομανείς. Μια μελέτη έδειξε ότι τα άτομα που πήραν ντοπαμίνη, είχαν συναισθήματα ευχαρίστησης και έτσι άρχισε να ονομάζεται “το μόριο απόλαυσης”. Τα φάρμακα αυτά επιδρούν στα κυκλώματα της ντοπαμίνης και οι συμμετέχοντες βιώνουν ευφορία. Όταν κι άλλοι ερευνητές προσπάθησαν να επιβεβαιώσουν τα αποτελέσματα, παρατήρησαν μη αναμενόμενα πράγματα.
Για να δοκιμάσουν την υπόθεση ότι τόσο η τροφή όσο και τα φάρμακα προκαλούν απελευθέρωση ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, οι επιστήμονες εμφύτευαν ηλεκτρόδια σε εγκεφάλους αρουραίων, έτσι ώστε να μπορούν να μετρήσουν άμεσα τη δραστηριότητα των ντοπαμινεργικών νευρώνων (αυτών που παράγουν ντοπαμίνη). Στην αρχή τα αποτελέσματα ήταν όπως τα περίμεναν. Τα φυσικά οφέλη διεγείρουν τη δράση της ντοπαμίνης, όπως η κοκαΐνη και άλλα φάρμακα. Αλλά καθώς οι ερευνητές συνέχισαν να παρακολουθούν τον εγκέφαλο των τρωκτικών και η τροφή συνεχιζόταν από μέρα σε μέρα, τα αποτελέσματα ήταν απροσδόκητα. Οι αρουραίοι συνέχισαν να καταβροχθίζουν το φαγητό με ενθουσιασμό αλλά η ντοπαμίνη σταμάτησε να παράγεται μετά από ένα σημείο. Γιατί;
Η απάντηση ήρθε από άλλα πειράματα που έδειξαν πως όταν τα πράγματα γίνονται συνηθισμένα και η καινοτομία εξασθενεί, το ίδιο κάνει και η ντοπαμίνη.
Οι εγκέφαλοί μας προγραμματίζονται για να προβλέπουν το μέλλον, όπου κάθε συναρπαστική δυνατότητα μπορεί να συμβεί. Αλλά όταν οτιδήποτε, συμπεριλαμβανομένης της αγάπης, γίνεται εξοικειωμένο, η έλλειψη εστίασης απομακρύνεται και νέα πράγματα προσελκύουν την προσοχή μας. Όταν αυτό που συμβαίνει είναι καλύτερο από αυτό που περιμέναμε, το ευτυχές “λάθος” ανεβάζει τη ντοπαμίνη. Εάν ρίξετε ένα σβώλο τροφής σε ένα κλουβί αρουραίου, το ζώο θα παρουσιάσει αύξηση της ντοπαμίνης του. Αλλά αν ρίχνετε ένα σβώλο τροφής κάθε 10 λεπτά, η ντοπαμίνη σταματάει. Ο αρουραίος ξέρει και εκτιμά πότε έρχεται το φαγητό, οπότε δεν υπάρχει έκπληξη, και δεν υπάρχει μια μη αναμενόμενη ανταμοιβή. Τι θα συμβεί αν ρίχνετε τους σβώλους τροφής με τυχαίο τρόπο που να αποτελούν πάντα μια έκπληξη; Η ντοπαπίνη ανεβαίνει.
Άρα η ντοπαμίνη είναι μεν το μόριο της ευχαρίστησης αλλά με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια θετική έκπληξη που δημιουργεί ενθουσιασμό
