Την αδυναμία ελέγχου στην εκτεταμένη χρήση φορητών μέσων παράνομων παρακολουθήσεων από ιδιώτες αποκάλυψαν στη Βουλή τα μέλη της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών.
Στο μικροσκόπιο της Αρχής έχουν μπει οι παρακολουθήσεις με φορητά μέσα παρακολούθησης -βαλιτσάκια και βαν- από ιδιώτες. Το φαινόμενο τείνει να προσλάβει ανησυχητικές διαστάσεις, ιδίως για την εκτεταμένη χρήση του από επιχειρηματίες και ιδιωτικά γραφεία παρακολούθησης, με δεδομένη και την παραδοχή των παρόχων ότι «τα δίκτυα κινητών επικοινωνιών δεν αντιλαμβάνονται αν παγιδεύεται το σήμα τους στον αέρα».
Από την ακρόαση της ΑΔΑΕ στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας προκύπτει ότι σήμερα δεν ελέγχεται η εισαγωγή και διάθεση αυτού του εξοπλισμού που μπορεί να αποκτήσει ο οποιοσδήποτε, καθώς διάταξη που ίσχυε στο παρελθόν απαλείφθηκε στη συνέχεια με τον νόμο 4070/2012 για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες «από τους αρμοδίους του Υπουργείου Μεταφορών».
Για ποιο λόγο, όμως, δεν προχώρησε η ψήφιση μιας διάταξης που θα έθετε κανόνες στη διακίνηση τέτοιου εξοπλισμού; «Φαίνεται πως ώθησαν σε αυτό τους αρμοδίους οι δυσκολίες που θα ανέκυπταν με τις παραβιάσεις του πλαισίου για το ελεύθερο εμπόριο» είναι η εκδοχή που έδωσε στα μέλη της Επιτροπής ο αντιπρόεδρος της ΑΔΑΕ Κωνσταντίνος Μαραβέλας.
Αλλά και οι ίδιοι οι νομικοί της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών αναφέρουν, σύμφωνα με το ΑΠΕ, πως υπάρχουν νομικά εμπόδια ελέγχου είτε στα τελωνεία είτε στα εμπορικά καταστήματα που διαθέτουν τέτοιο εξοπλισμό.
Είχαν προηγηθεί οι επισημάνσεις βουλευτών στην ΑΔΑΕ ότι το φαινόμενο έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, καθώς η τεχνολογία επιτρέπει σε ιδιώτες να έχουν έναν τέτοιο εξοπλισμό για παρακολουθήσεις σταθερών και κινητών τηλεφώνων.
Η Αρχή επεξεργάζεται ένα ειδικό project και έχει ήδη ξεκινήσει τις επαφές με τους παρόχους, οι οποίοι έχουν κάθε λόγο να ανταποκριθούν, διότι αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να μπορούν να διασφαλίσουν την προστασία των συνδρομητών τους. Η ΑΔΑΕ θα επιχειρήσει να προσεγγίσει και τις κατασκευάστριες εταιρείες, προκειμένου να δει πώς θα είναι δυνατό να αποτραπεί η χρήση μηχανημάτων παρακολούθησης από ιδιώτες, κυρίως για τα κινητά δίκτυα.
Υπόνοιες για παρακολουθήσεις πολιτικών προσώπων
Η ακρόαση της ΑΔΑΕ από την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής αξιοποιήθηκε από τον γραμματέα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ Νίκο Βούτση, προκειμένου να επαναφέρει το ζήτημα της απρόσκοπτης τηλεφωνικής επικοινωνίας μεταξύ των στελεχών της Κουμουνδούρου. Ο κ. Βούτσης επικαλέστηκε τα στατιστικά στοιχεία της ίδιας της Αρχής, που δείχνουν αύξηση 40%-50% στις παραγγελίες άρσης απορρήτου για υποθέσεις εθνικής ασφάλειας και 15% για ποινικές υποθέσεις, και επισήμανε ότι υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι «έχει δημιουργηθεί κανάλι παρακολουθήσεων».
Παράλληλα, ο γραμματέας της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ μίλησε για ραγδαία αύξηση των παραγγελιών για άρση του απορρήτου, η οποία -όπως είπε- φθάνει το 70%, και αναρωτήθηκε τι σημαντικό έγινε μεταξύ του 2012 και του 2013 ώστε να αυξηθούν οι εν λόγω παραγγελίες. Ο κ. Βούτσης όχι μόνο αναφέρθηκε και σε πρόσφατες δηλώσεις του Πάνου Σκουρλέτη περί παρακολουθήσεων, αλλά τόνισε στην ΑΔΑΕ ότι και ο ίδιος αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες όταν προσπαθεί να επικοινωνήσει με μέλη της Πολιτικής Γραμματείας.
Ο αντιπρόεδρος της Αρχής ενημέρωσε, πάντως, τον κ. Βούτση ότι ως προς τον κ. Σκουρλέτη δεν υπήρξε καταγγελία που να αφορά σε συγκεκριμένο τηλέφωνο ή σύνδεση. Είπε, επίσης, ότι η ΑΔΑΕ έχει απευθυνθεί και στο γραφείο του προέδρου ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δεν έχει πάρει απάντηση.
«Μπορείτε, αν σας δοθεί το νούμερο τηλεφώνου, να διαπιστώσετε αν υπάρχουν ίχνη παρακολούθησης; Γιατί αν μπορείτε, σας το λέω ευθέως ότι θα κάνω χρήση» είπε το στέλεχος της Κουμουνδούρου, σχολιάζοντας παράλληλα ότι πλέον «ο κάθε κύριος μπορεί να τοποθετεί κλωβό επικοινωνιών έξω από το σπίτι του και όταν περνάς από εκεί διακόπτεται κάθε επικοινωνία μέσω τηλεφώνου».
«Έχουμε προβλήματα. Το έχουμε πει με όλους τους τρόπους. Με συγχωρείτε κιόλας, δεν μπορούμε να αισθανόμαστε και ηλίθιοι να το λέμε και να μας απαντάνε “απευθυνθείτε στον εισαγγελέα”, όταν σε αυτήν τη χώρα υπάρχει και το προηγούμενο με τον πρώην πρωθυπουργό» πρόσθεσε.
Αύξηση στις παραγγελίες άρσης απορρήτου
Ερωτήματα αναφορικά με τους λόγους αύξησης των παραγγελιών άρσης του απορρήτου για λόγους εθνικής ασφάλειας έθεσαν όλα σχεδόν τα μέλη της Επιτροπής Θεσμών. Οι απαντήσεις που πήραν, όμως, από την ΑΔΑΕ δείχνουν πως η Αρχή δεν μπορεί να κάνει κανέναν έλεγχο σκοπιμότητας, παρά μόνο νομιμότητας και αυτός είναι δειγματοληπτικός.
«Τα αιτήματα προέρχονται από την ΕΥΠ ή την Αντιτρομοκρατική ή και το ΣΔΟΕ. Οι εισαγγελικές διατάξεις είναι πολύ συνοπτικές. Αναφέρουν μόνο ένα νούμερο και εμείς δεν έχουμε αρμοδιότητα να ελέγξουμε τους αιτούντες. Ο έλεγχος νομιμότητας συνίσταται κυρίως στο πότε λήγει η παρακολούθηση» είπε ο κ. Μαραβέλας, ο οποίος πάντως απέκλεισε το ενδεχόμενο παράνομων παρακολουθήσεων από τις Αρχές, ενώ και για τους παρόχους είπε ότι το φαινόμενο φαίνεται να έχει εκλείψει.
