Έντονη ανησυχία προκαλεί η πτώση των δεικτών γονιμότητας και η συνεχιζόμενη μείωση του πληθυσμού. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις πιο «γηρασμένες» χώρες του ΟΟΣΑ, ενώ οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι μέχρι το 2050 πάνω από το ένα τρίτο των κατοίκων θα είναι άνω των 65 ετών και περίπου το 13% θα έχει ξεπεράσει τα 80.
Μιλώντας στην ΕΡΤ, ο Νικόλαος Καρανικόλας, καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας & Ανάπτυξης του ΑΠΘ, τόνισε ότι η χώρα συρρικνώνεται πληθυσμιακά, με την ηπειρωτική Ελλάδα να πλήττεται περισσότερο. Όπως είπε, κάθε χρόνο η Ελλάδα χάνει περίπου 50–60 χιλιάδες ανθρώπους, ενώ οι γυναίκες αποκτούν παιδιά σε μεγαλύτερες ηλικίες, ακολουθώντας διαφορετικό τρόπο ζωής σε σχέση με το παρελθόν. Υπενθύμισε επίσης ότι η μείωση των γεννήσεων είχε ήδη ξεκινήσει από τις αρχές της δεκαετίας του 1980.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, η δημογραφική συρρίκνωση και η γήρανση του πληθυσμού θα συνεχιστούν και τις επόμενες δεκαετίες, καθώς το ισοζύγιο γεννήσεων–θανάτων παραμένει σταθερά αρνητικό. Η μελέτη, με υπεύθυνη τη δρ. Ιφιγένεια Κοκκάλη, αναφέρει ότι το 2023 καταγράφηκαν μόλις 72,3 χιλιάδες γεννήσεις, σχεδόν οι μισές σε σχέση με τις δεκαετίες 1950–1970.
Οι αιτίες της υπογεννητικότητας δεν περιορίζονται στη δημογραφία, αλλά συνδέονται με τις κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα. Μεταξύ 2011 και 2024, οι θάνατοι ξεπέρασαν σταθερά τις γεννήσεις, ενώ και η μετανάστευση επιδείνωσε την εικόνα, οδηγώντας σε μείωση του πληθυσμού κατά περίπου 500 χιλιάδες άτομα.
Η Ελλάδα σήμερα έχει έναν από τους χαμηλότερους δείκτες γονιμότητας στην Ε.Ε., με τον μέσο όρο να κυμαίνεται σε 1,3–1,4 παιδιά ανά γυναίκα – πολύ κάτω από το όριο αναπλήρωσης των γενεών (2,07). Σχεδόν το 23% του πληθυσμού είναι άνω των 65 ετών, ενώ το 2023 οι ηλικιωμένοι ξεπέρασαν τους νέους (0–14 ετών) κατά περίπου 1 εκατομμύριο. Παράλληλα, η ατεκνία αυξάνεται σταθερά, αγγίζοντας σχεδόν το 20% για τις γενιές που γεννήθηκαν γύρω στο 1980.
