Ζήσης Ψάλλας
Μια ενδιαφέρουσα μελέτη έδειξε ότι οι επιδράσεις του λινολεϊκού οξέος στο ανθρώπινο σώμα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα γονίδια. Η μελέτη έγινε από το Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Φινλανδίας. Το λινολεϊκό οξύ είναι ένα βασικό λιπαρό οξύ της οικογένειας των ωμέγα-3. Βρίσκεται στα περισσότερα φυτικά έλαια όπως π.χ ατο ηλιέλαιο.
Οι άνθρωποι που έφεραν διαφορετικές παραλλαγές του γονιδίου FADS1 είχαν διαφορετική φλεγμονώδη απόκριση και διαφορετικές μεταβολές στα επίπεδα γλυκόζης νηστείας, όταν λάμβαναν μαζί με τη διατροφή τους ηλιέλαιο το οποίο είναι πλούσιο σε λινολεϊκό οξύ.
Το γονίδιο FADS1 ρυθμίζει το μεταβολισμό του λινολεϊκού οξέος στο σώμα και παίζει επίσης ρόλο στο μεταβολισμό της γλυκόζης.
Η διατροφή ενός ατόμου, με τη σειρά της, έχει σημαντικό αντίκτυπο στις συγκεντρώσεις των διαφόρων λιπαρών οξέων στο σώμα.
Το λινολεϊκό οξύ βρίσκεται στα φυτικά έλαια, σε σπόρους και είναι το πιο συνηθισμένο πολυακόρεστο ωμέγα-6. Η υψηλή πρόσληψη και τα υψηλά επίπεδα λινολεϊκού οξέος στο αίμα έχουν συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακής νόσου. Από την άλλη πλευρά, οι μεταβολίτες του λινολεϊκού οξέος μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή, γι’ αυτό και η υψηλή πρόσληψη λινολεϊκού οξέος θεωρείται πιθανός παράγοντας που συμβάλλει στη φλεγμονώδη κατάσταση χαμηλής βαθμίδας.
Σύμφωνα με την παρούσα μελέτη, αυτές οι αντιφατικές παρατηρήσεις μπορούν να εξηγηθούν από γενετικές διαφορές.
Ο ρόλος των γονιδίων
Η μελέτη διερεύνησε κατά πόσον οι μεταλλάξεις του γονιδίου FADS1 τροποποιούν τις επιδράσεις του λινολεϊκού οξέος στη σύνθεση λιπαρών οξέων στον ορό και στα επίπεδα γλυκόζης, ινσουλίνης και CRP νηστείας. Αυτά τα στοιχεία αναλύθηκαν σε περισσότερους από 1.300 μεσήλικες άνδρες που συμμετείχαν στη μελέτη METSIM (Metabolic Syndrome in Men).
Επιπλέον, 60 άτομα συμμετείχαν στην παρέμβαση FADSDIET για φορείς δύο διαφορετικών γονιδιακών παραλλαγών. Κατά τη διάρκεια τεσσάρων εβδομάδων, οι εθελοντές συμπλήρωσαν την καθημερινή διατροφή τους με 30-50 ml ηλιέλαιου πλούσιο σε λινολεϊκό οξύ. Η επιλογή των συμμετεχόντων βάσει των γονιδίων τους καθιστά αυτή τη μελέτη σημαντική σχετικά με τις αλληλεπιδράσεις της δίαιτας με τα γονίδια.
Τα ευρήματα δείχνουν ότι οι επιδράσεις του λινολεϊκού οξέος στο ανθρώπινο σώμα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την παραλλαγή του γονιδίου FADS1 που μεταφέρει κάποιος. Αυτό επηρεάζει, για παράδειγμα, πόσο αποτελεσματικά ένα συμπλήρωμα λινελαϊκού οξέος μπορεί να μειώσει τα επίπεδα γλυκόζης νηστείας. Επιπλέον, ανάλογα με την παραλλαγή του γονιδίου, η αυξημένη πρόσληψη λινολεϊκού οξέος μπορεί να κάνει τα επίπεδα CRP ενός ατόμου να πηγαίνουν είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω. Η παραλλαγή του γονιδίου FADS1 είχε επίσης επίδραση στα επίπεδα των μεσολαβητών φλεγμονής, τα οποία δημιουργούνται από τους μεταβολίτες του λινολεϊκού οξέος και άλλων ωμέγα-6 λιπαρών οξέων.
Η μελέτη διεξήχθη σε συνεργασία με το Karolinska Institutet και τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο American Journal of Clinical Nutrition.
