Σαν σήμερα στις 2 ιουλίου του 1976, έφυγε από τη ζωή ο σημαντικός ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου, Χρήστος Τσαγανέας.
Στον κινηματογράφου διακρίθηκε σε δεύτερους ρόλους και έμεινε στην ιστορία για τις ατάκες του: «Άνθρωποι, Άνθρωποι, προς τι το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός» (Οι Γερμανοί ξανάρχονται, 1948) και «Βεβαίως-Βεβαίως» (Το Ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο, 1959).
Ο Χρήστος Τσαγανέας γεννήθηκε στη Βράιλα της Ρουμανίας στις 2 Ιουλίου του 1906. Εκεί τελείωσε το ελληνικό γυμνάσιο και το 1923 ο πατέρας του τον έστειλε στην Ελλάδα για ανώτερες σπουδές.
Γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά ο μεγάλος του έρωτας ήταν το θέατρο. Δεν δίστασε να έλθει σε ρήξη με τον εύπορο πατέρα του, όταν αποφάσισε να εγκαταλείψει τη Νομική και να εγγραφεί στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου.
Για πολύ καιρό αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα επιβίωσης και ζούσε σ’ ένα μικρό πλοιάριο στο λιμάνι του Πειραιά. Για τον επιούσιο βρέθηκε να παίζει διάφορους ρόλους σε θιάσους-μπουλούκια. «Λίγα τα θέατρα, λίγες οι θεατρικές πιάτσες, πολλοί οι ασκούντες το επάγγελμα», όπως έλεγε.
Στο θέατρο ξεκίνησε το 1929 με το αποδιδόμενο στον Βιτσέντζο Κορνάρο θρησκευτικό δράμα «Η Θυσία του Αβραάμ», όπου ξεδίπλωσε το υποκριτικό του ταλέντο κι έγινε γνωστός στη θεατρική πιάτσα. Για τριάντα χρόνια συνεργάστηκε με τους σημαντικότερους αθηναϊκούς θιάσους, παίζοντας κυρίως σε κλασικά έργα, ενώ τη δεκαετία του ’60 στράφηκε στην κωμωδία, συνεργαζόμενος με τον Μίμη Φωτόπουλο. Για αρκετά χρόνια υπήρξε ένας από τους πρωταγωνιστές του Εθνικού Θεάτρου, σε σημαντικούς ρόλους του παγκόσμιου ρεπερτορίου.
Με την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου ο θίασος της Κατερίνας, του οποίου ο Τσαγανέας ήταν βασικό στέλεχος. από θίασος πρόζας έγινε επιθεωρησιακός και ανέβασε την πρώτη πολεμική σατιρική επιθεώρηση των Γιαλαμά – Οικονομίδη – Θίσβιου Πολεμικές Καντρίλιες. Στην περίοδο της Κατοχής οργανώθηκε στο ΕΑΜ Καλλιτεχνών και προσέφερε τις υπηρεσίες του ως καλλιτέχνης και ως πατριώτης. Μετά την απελευθέρωση πρωταγωνίστησε στη δημιουργία του θιάσου Ενωμένοι Καλλιτέχνες, μαζί με τους Αιμίλιο Βεάκη, Αντώνη Γιαννίδη, Θόδωρο Μορίδη, Γιώργο Παππά, Γιώργο Σεβαστίκογλου και Τζόλυ Γαρμπή, που υπηρετούσε το λαϊκό θέατρο.
Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίστηκε το 1933 στην ταινία του Ερτογρούλ Μουχσίν μπέη «Ο Κακός Δρόμος», που βασιζόταν στο ομώνυμο διήγημα του Γρηγορίου Ξενοπούλου. Στην ταινία του Τούρκου σκηνοθέτη πρωταγωνιστούσαν η Μαρίκα Κοτοπούλη και ο Βασίλης Λογοθετίδης. Έγινε γνωστός με την ταινία του Αλέκου Σακελλάριου «Οι Γερμανού Ξανάρχονται» (1948). Ερμήνευσε τον τρόφιμο του τρελοκομείου, που μέσα στη δίνη του εμφυλίου πολέμου φώναζε: «Άνθρωποι, άνθρωποι, προς τι το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός». Το 1959 υποδύθηκε τον διευθυντή του Κολεγίου στην κωμωδία του Αλέκου Σακελλάριου Το ξύλο βγήκε απ’ τον παράδεισο και ξεχώρισε με την ατάκα «βεβαίως – βεβαίως».
Ο Χρήστος Τσαγανέας τιμήθηκε από την πολιτεία με τον Χρυσό Σταυρό του Γεωργίου Α’. Ήταν νυμφευμένος με την ηθοποιό Νίτσα Τσαγανέα (1899-2002). Πέθανε στην Αθήνα, ανήμερα των εβδομηκοστών γενεθλίων του, στις 2 Ιουλίου του 1976.
Εμφανίσεις στο θέατρο (ενδεικτικά):
Ζακυνθινή σερενάτα (1939)
Ο επιθεωρητής (1939)
Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται (1939)
Οθέλλος (1939)
Πριν απ’ το ηλιοβασίλεμα (1939)
Είλωτες (1939)
Η μεγάλη στιγμή (1939)
Παπαφλέσσας (1940)
Ένα ποτήρι νερό (1940)
Η Χάνελε πάει στον Παράδεισο (1942)
Οι μνηστήρες του θρόνου (1945)
Οι αδελφοί Καραμαζώφ
Άνθρωποι, άνθρωποι
Χωρίς γάντι
Πειρασμός (1964)
Κολόμπ (1964)
Η καλή καρδιά της Ελεονώρας
Οι Μαυρόλυκοι (1971)
Το ξύπνημα της νιότης (1971)
Χαραυγή (1972)
Φιλμογραφία
Κακός δρόμος (1933)
Oι Γερμανοί ξανάρχονται (1948)
Έτσι έσβησε η ζωή μου (1952)
Ο άνεμος του μίσους (1954)
Χαρούμενο ξεκίνημα (1954)
Το φιντανάκι (1955)
Τζο ο Τρομερός (1955)
Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο (1955)
Μια ζωή την έχουμε (1958)
Ο μισογύνης (1958)
Διακοπές στην Κολοπετινίτσα (1959)
Έγκλημα στο Κολωνάκι (1959)
Να ζήσουν τα φτωχόπαιδα (1959)
Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο (1959)
Έγκλημα στα παρασκήνια (1960)
Το χαμίνι (1960)
Ποιος θα κρίνει την κοινωνία (1961)
Φτωχαδάκια και λεφτάδες (1961)
Μάνα μου, παραστράτησα (1961)
Μην κλάψεις για μένα (1961)
Τα νειάτα θέλουν έρωτα (1961)
Ο θάνατος θα ξαναρθεί (1961)
Ο διάβολος και η ουρά του (1962)
Οι κατατρεγμένοι (1962)
Ο Θόδωρος και το δίκαννο (1962)
Η κυρία του κυρίου (1962)
Μην ερωτεύεσαι το Σαββάτο (1962)
Ορφανή σε ξένα χέρια (1962)
Πεζοδρόμιο (1962)
Προδομένη αγάπη (1962)
Ο Θεόδωρος και το δίκαννο (1962)
Ο δρόμος με τα κόκκινα φώτα (1963)
Ο φίλος μου ο Λευτεράκης (1963)
Κάτι να καίει (1963)
Όσα κρύβει η νύχτα (1963)
Αλύγιστη στη ζωή (1964)
Αν έχεις τύχη (1964)
Είναι βαρύς ο πόνος μου (1964)
Φτωχός, αλλά τίμιος (1965)
Η πικραγαπημένη (1965)
Η στοργή (1965)
Του χωρισμού ο πόνος (1965)
5.000 ψέματα (1966)
Η αρτίστα (1966)
Ένα καράβι Παπαδόπουλοι (1966)
Το συρτάκι της αμαρτίας (1966)
Θυσία (ταινία) (1966)
Δημήτρη μου… Δημήτρη μου (1967)
Τα δολλάρια της Ασπασίας (1967)
Κοκοβιός και σπάρος στα δίχτυα της αράχνης (1967)
Το πιο λαμπρό αστέρι (1967)
Ο σατράπης (1967)
Το πλοίο της χαράς (1967)
Ο Ρωμιός έχει φιλότιμο (1968)
Δόκτωρ Ζιβέγγος (1968)
Επιχείρησις Απόλλων (1968)
Ο παλιάτσος (1968)
Οι άντρες δεν λυγίζουν ποτέ (1968)
Ένας μάγκας στα σαλόνια (1969)
Ο ακτύπητος χτυπήθηκε (1970)
Ένα αγόρι αλλιώτικο απ’ τα άλλα (1971)
Κάθε ναυάγιο και μια κόλαση (1971)
Η κρεβατομουρμούρα (1971)
Ο Μανολιός ξανακτυπά (1971)
Μάρα και η τσιγγάνα (1971)
Μια γυναίκα φεύγει (1971)
Σέργιος και Άννα (1971)
Εμφανίσεις στην τηλεόραση
Ο πειρασμός (ΥΕΝΕΔ, 1972)
Ψηλά τα χέρια (ΥΕΝΕΔ,1972)
